Dijital Dünyada Title Karmaşası: Tasarım ve Yazılım İş Ünvanları

Herkesin sıklıkla kullandığı, sıklıkla karıştırdığı veyahut manasını net olarak bilmediği o kadar çok iş ünvanımız var ki saymakla bitmez. Ben bu yazımda yalnızca belli iki meslek grubunu ele alarak, elimden geldiğince ve araştırmalarıma dayanarak bu tanımlardan söz etmeye çalışacağım. Ele alacağımız iki meslek grubu tabiki benimle ilgili olan tasarım ve yazılım meslek grupları. En iyi bildiklerim olarak düşündüğümden bu iki grubu ele almak istedim. Eğitim alanında ünvanlar zati net orada rastgele bir karışıklık olduğunu düşünmüyorum. Şayet var derseniz o konuyuda masaya yatırabiliriz.

Her ne kadar birçoğumuz hiçbir ehemmiyeti yok desede daimi olarak aklımızı kurcalayan ve egomuzun okşanması için en iyi araçtır ünvanlar. Plaza insanı dilinde konuşursak “Title”, bilhassa kariyer hedefleri çok yukarılarda olan kişiler için olmazsa olmazdır. Bir takım kişiler için ise komplekslerini bastırabildikleri bir tür araçtır. En kaba haliyle söyleyecek olursak şayet kartvizitteki üvanına bakarak kendini tatmin etmektir bir takım kişiler için. Günümüzün koşullarına baktığımızda insan kaynaklarından tutun, müdürlere, aynı işi yaptığınız meslektaşınızdan arkadaşlarınıza kadar herkesin, gerektiğinde bir silah olarak kullanabildiği bir araçtır. Bilhassa işe alımlarda poh pohlanma olarak kullanılır insan kaynakları ünvanları. Şayet çok toy iseniz bu tuzağa çok kolay düşersiniz. Hem de o kadar kötü yakalanırsınız ki aylık, sosyal haklar, çalışma ortamı, proje tanımı, görev tanımı vs. gibi sizin için en ehemmiyetli noktaları kaçırır, yalnızca verilen ünvana bakarsınız. Arkadaş etrafında ise kendisini daha yüksek ve daha iyi bir konumda gösterme gayretidir. Aynı mesleği yaptığınız kişiler arasında ise üst benim ast sensin işlerinde sıklıkla kullanılır. Tabi burada çok az bir bilgi farkı herşeyi altüst edebilir çok dikkatli olunmalıdır. Müdürler, yöneticiler ise bir mesele olduğunda ya suç atmak için yada suç bastırmak için kullandıkları gibi gaz emelli olarak kullanırlar. Özel eğitim almış olabilecekleri düşündürecek kadar iyidirler bu konuda.

Aşağıdaki sıralamalarda her ünvanın üç ayrı tipi vardır ve bu üniversal bir geçerliliğe sahiptir.

Junior (Çırak)

Türkçe olarak Çırak şeklinde çevrilmesi şart olan, bir iş alanında daha toy olan, lakin işin nasıl olduğunu bilen sadece tecrübesi olmayan, bir usta yanında pişmesi gereken kişilere verilen ünvandır. Ünvanın başına Jr. gelerek aranan kişinin Junior olduğu belirtilir sözgelimi; Jr. Front-end Developer gibi. Kişisine göre değişkenlik göstersede 2-3 sene gibi bir müddette bir üst mertebeye geçebilirler. Maaşları şirketine göre değişmekle birlikte çoğunlukla aylık 2.500 TL altındadır.

Mid-Level (Orta Düzey)

Junior ile Senior arasında kalan, orta düzey bilgide ve tecrübede kişilerdir. İşi çok iyi bilmeleri yada çok fazla kod dili ve program bilmeleri onları Senior yapmaz zira tecrübeleri daha yetersizdir. Daha çok projede çalışıp, bir hayli meselesi bir hayli sefer çözmüş olmaları beklenmektedir. Çoğunlukla ünvanlarına ekleme yapılmaz örnek ünvan: Front-end Developer olarak geçer. Kişisine göre değişeceğini belirterek 7-10 senelik bir deneyim nihayetinde bir üst mertebeye geçebilirler. Maaşları şirketine göre değişmekle beraber aylık 2.500 – 5.000 TL arasındadır

Senior (Kıdemli)

Senior başka bir deyişle kıdemli dediğimiz kişiler gerek bilgisiyle gerekse tecrübeleriyle bu sıralamadaki en üst mevkiye gelen kişilerdir. Tabiki bundan sonra yolları bitmez. Bu mevkiden sonra vermeleri gereken bir karar vardır ya işin mutfağında kalacaklar ve yazmaktan/tasarlamaktan vazgeçmeyecekler yada artık işin idare bölümüne geçeceklerdir. Verilen karara göre alınan ünvanlar değişecektir. Ünvan başında: Sr. Front-end Developer kullanılarak aranan kişinin Senior olduğu gösterilir. Kişisine göre değişeceğini belirterek 7-10 yılın üzerinde bir tecrübe ile alınan bir ünvandır. Maaşları şirketine göre değişmekle beraber aylık 5.000 – …. TL arasındadır.

Tabi ünvanlar bu kadar değil birçok ara ünvan ve daha ileri ünvanlar var. İleri ünvanlara en iyi örnek Architect / Mimar’dır. Front-end Architect yada Software Architect gibi kavramlar biraz daha değişik bir boyutta değerlendirilmelidir. Biz burada günümüz koşullarında en aktüel olan ünvanları ele alıyoruz.

Tasarım Alanındaki Ünvanlar

tasarim-is-unvanlari

Art Director / Sanat Yönetmeni

Deneyimli grafikerlerin, yöneticilik yeteneklerinide geliştirip alabilecekleri bir ünvandır. Çünkü Art Director denilen zahtı saygıdeğer, sadece çok iyi bir tasarımcı değil, bu arada çok iyi bir tasarımı ekibine yaptırabilendir. Aynı vakitte bir tasarım sürecini, tüm detayıyla sunabilen, medya araçlarının estetik ve teknik istikametlerini dikkate alarak tasarlayabilen ve tasarlatıp uygulatabilen ve bu meşakatli süreci adım adım ilerletebilecek, yeri geldiğinde tüm sorumluluğu üzerine alarak hareket edebilecek, yönetici/öncü kişidir.

Ülkemizde ne yazık ki bu niteliklere sahip olunmadan da Art Director olunabiliyor. Yapmanız gerekenler, ya çok iyi bir tanıdık bulacaksınız büyük bir şirkette yönetici olan, ya doğru yerde doğru kişilerle tanışıp kendinizi doğru pazarlayabileceksiniz yada çok güzel bir vücudunuz, ikna edici bakışlarla bezenmiş konuşma yeteneğiniz olacak. Birazda tasarımcı egosu, tasarımcı kaprisi ilave ettiniz mi tamamdır Türkiye koşullarında artık siz bir Art Director’sünüz. Tabi bu her yerde geçerli olmaz ve mumlarınız yatsıdan önce sönebilir dikkatli olun ve kendinizi geliştirin.

Creative Director / Kreatif Yönetmen

Art Director’e çok benzer gibi görünsede aralarındaki açık fark yaratıcılıktır. Creative Director bir şekilde farkını yaratıcılığı ile koymalıdır. Müşterlerin isteğini, fikir idareninden tutun uygulamasına kadar tasarılamakla yükümlü olan kişidir. Çok kolay olmadığını ve belli bir vakit sonra kafalarındaki fosforun biteceğini düşündüğüm kişilerdir.

Graphic Designer / Grafik Tasarımcı

Hemen hemen çoğumuzun bildiği, basılı medya işlerinden tutunda, müessesesel materyaller, reklam alanlarındaki tasarım ihtiyaçlarına, logo tasarımlarından, web tasarımlarına kadar çalışabilen, yaratıcı tasarım gerektiren vaziyetlerde rol alan kişilerdir. Burada karıştırılmaması şart olan şey şudur, her grafik tasarım programı kullanan grafik tasarımcı değildir. Yalnızca program kullanan fakat rastgele bir yaratıcılık ilave etmeyen yada dolaysız verilen bir işin aynısı yapan kişiler bu alana girmiyorlar. Yalnızca program kullananlarına Operatör denebilir.

Interaction Designer / Etkileşim Tasarımcı

Ülkemizde yeni yeni baş gösteren bir tasarım alanıdır. Arayüzleri etkileşimli hale getirerek sunmaları beklenen tasarımcılardır. Sadece hareketli yada efektli olması değil, ince düşünülmüş ve istenen iletisi verebilmeside beklenir.

User Interface Designer / Kullanıcı Arayüz Tasarımcısı

User interface design, bir yazılımı ya da websitesini kullanan kişinin kullandığı tüm arayüz elementlerinin tek tek ve bütün olarak yapılan tasarımıdır. Bu elementler butonlar, selectboxlar gibi kullanıcının yazılımı kullanmasını sağlayan öğelerdir. Bu öğleri en iyi, en hızlı ve anlaşılır bir biçimde kullanılmasını sağlayacak kişide UI Designer yani User Interface Designer ünvanına sahip kişidir

User Experience Designer / Kullanıcı Deneyimi Tasarımcısı

User interface design ile çok benzer bir yapıdadır. Bir yazılımı ya da websitesini kullanan kişinin yaşadığı deneyimlere ve etkileşimlere odaklanan bir kavramdır. UX Designer yani User Experience Designer kullanıcının anlaşılır ve net bir şekilde yazılımı kullanmasını ve yazılımın içinde kaybolmamasını sağlayan kişidir. Psikoloji, sosyoloji, antropoloji, bilgisayar bilimi, grafik tasarımı ve bilişsel bilim gibi ilkelerin ışığında en iyi neticesi en iyi bir biçimde almaya çalışır. Günümüzde özellikle mobil alet deneyimlerinde oldukça ehemmiyetli bir hale gelmiştir ve her geçen gün kendini geliştirmektedir. Örneğin facebook mobil uygulamasının UX yapısı ne kadar kötü ve anlaşılmazken, twitter UX yapısı ne kadar anlaşılır ve net bir yapıya sahiptir. Burada UX Designer ile ilgili facebook firmasının ne kadar yetersiz olduğunu net bir biçimde görebiliyoruz.

Web Designer / Web Tasarımcı

Kurslara gidilerek yada kendi istek ve azimli çalışmayla öğrenilen, son zamanlarından en revaçta olan mesleğidir. Fakat unutulmaması gereken bir noktası vardır. Web Designer dediğimiz kişi HTML ve CSS konusunda bilgili olmalıdır. Tamam çatır çatır yazmasın ama kesinlikle neyin nasıl yapıldığını bilmelidir. Yurtdışında ve ülkemizin belli yerlerinde Web Designer dediğimiz kişinin tasarımı HTML ve CSS ile kolayda olsa yapması beklenir.

Motion Designer / Hareket Tasarımcısı

Tam kelime mananına bakıldığında zati ne olduğu ortaya çıkıyor. Hareketli olan çalışmaları başka bir deyişle video ve bu videolarda bulunna efektleri yapan kişidir. Bir kompozisyon oluşturu ve bu kompozisyon üzerinden istenen çalışmanın ayrıntılarını aktarır. Bunu hareketli olacak şekilde düşünür ve çalışmasını bu istikamette ilerletir. Final Cut, After Effects ve Eidu gibi uygulamaları iyi bilen ve hakkını vererek kullanan kişilerdir.

3D Artist / 3B Sanatçısı

Ülkemizde sayıları artan, 3d uygulamalarda modelleme yapan ve bu modelin istendiğinde renderlarını istendiğinde ise animasyonlarını oluşturup, teslim eden kişilerdir. Bir 3D Artist uygulamanın her alanında uzman olması gerekmez yalnızca bir noktada uzmanlığı olabilir. Ekip çalışması içerisinde zaten olması gerekende her kişinin ayrı ayrı uzmanlıklarının olmasıdır. Örneğin bir kişi hem materyallerde çok iyi hem görselleştirmede hemde ışıklarda çok iyi olacak diye bir kaide yoktur. Fakat bu ehemmiyetli detaylar gözardı edilip ülkemizde sürekli olarak istenen “all in one” yani tüm işleri yapan tek bir kişi olsun mantığı olduğundan, gerek kalitesi gerekse fiyatları gittikçe düşün bir alandır. Verilen emek oldukça fazla olmasına karşın, hakettiği değeri ne yazık ki bulamamaktadır. Bu alan 3D Visualizer /3B Grafiker olarak da anılır. Birde işi yalnızca görselleştirme olan, 3D Visualization / 3B Görselleştirme uzmanlarıda vardır. Bu kişiler çoğunlukla hazır bitmiş model üzerinde ışık ve render ayarlarını yapıp istenen açılardan yada kendi belirledikleri açılardan renderlar alan kişilerdir.


Package Designer / Paket Tasarımcısı

Ülkemizde gelişen tasarım dallarından biridir. Bu alanda teknik maharet kullanılmakta ve istenen çalışmanın prototipi bir maket ile yapılmaktadır. Bir ambalaj tasarımının nasıl çalıştığını iyi düşünmesinin yanı sıra, çalışmayı üç boyutlu olarak düşünebilmeside gerekmektedir. Bir takım Package Designer kişiler CAD uygulamaları ve 3D uygulamalarda kullanır.

Yazılım Alanındaki Ünvanlar

yazilim-is-unvanlari

Front-end Developer / Önyüz Geliştirici

Günümüzde en fazla gelişen development alanı Front-end yani ön yüz alanıdır. Bu alanda yapılan farklıklar ve yeni gelen teknolojiler bu alanı back-endden bütünüyle ayırdı diyebiliriz. Özellikle yeni çıkan bir çok framework bunu desteklemektedir. (Örneğin MVC) Front-end developer dediğimiz kişi yazılan uygulamanın, kullanıcı deneyimini hazırlar. Kullanıcının temasda olduğu tüm ön yüz front-end developer tarafından yazılır. Son yıllarda gelen CSS derleyiciler, Angular, Node.js, Backbone gibi JavaScript kütüphaneleri ve HTML5 & CSS3 devrimi sayesinde Front-end olduğundan çok daha büyük bir ehemmiyete sahip oldu ve şu an sadece Türkiye’de değil dünya üzerinde de en fazla aranan developer oldu. Neden derseniz gelişen teknoloji en çok front-end bölümünde yapılıyor ve bu geliştirmeler kullanıcılar tarafından direkt görülüyor. Back-endde geliştirilen bir teknoloji yada yenilik kullanıcı tarafından farkedilmezken, Front-endde yaşanan en ufak bir farklık konudan çok uzak olan bir kullancı tarafından dahi farkedilebiliyor. Hal böyle olunca artık front-end developer dediğimiz kişiden beklenenlerde artıyor. Önceden biraz HTML ve CSS bilgisi ve Photohop kullanma yetkisi ile front-end olunabiliyorken şimdilerde HTML5, CSS3, JavaScript, SASS, LESS, Stylus, yanı sıra en azından bir yada iki tane JavaScript kütüphanesini çok iyi bilmesi isteniyor. Tabi bunların yanında tasayıcı destekli çalışmasıda bekleniyor. Teknoloji olarak HTML5, CSS3, JSON, XML, AJAX, SASS, LESS, Stylus, JavaScript, jQuery, AngularJS, Node.js, Grunt, CoffeeScript Backbone, Ruby, Boilerplate, Bootstrap, Debug, Firebug, SEO, SVN, SVG, CMS gibi teknolojileri kullanıyorlar. Bunlara ek olarak, Photoshop yada Fireworks bilgisi, eklenti ve plugini kullanmasıda beklenir.

Back-end Developer / Yazılım Geliştirici

Bir hayli kaynakta Web Developer, Software Developer gibi ünvanlarla da bilinirler. Aslında burda keskin bir ayrımları vardır. Web Developer ve Software Developer aslında değişik platformlardır ama kendisini geliştirmiş uzman bir yazılımcı hem web platformunda hemde software başka bir deyişle windows yada mac sistemlerinde yazılım geliştirebilir. Back-end Developer ünvanlı kişiler Front-end Developer ünvanlı kişilerin zıddı olarak server-side olan kodu yazarlar. Mutfağın arkasında bulunurlar ve dinamik olan tüm yapının kodunu yazarlar. Teknoloji olarak; ASP, ASP.NET, MVC, C#, C++, ColdFusion, CGI, Erlang, with Linux, Java, Node.js, Perl, PHP, Python, Django, Ruby, Scala gibi dil ve frameworklere hakimdirler. Aynı zamanda veritabanları konusunda da bilgilidirler. Ülkemiz standartlarında tüm veritabanlarınıda Back-end Developer ünvanlı kişiler oluşturur.

Database Developer

Ülkemizde çok fazla görülmeyen ama yurtdışında sıklıkla aranan kişidir. Ülkemizde Database Developer’ın işini Back-end Developer yaptığı için, adlarını çok az duyarız. Yaptıkları iş adı üstünde veritabanı geliştiriciliğidir. Veritabanları konusunda oldukça uzman olan bu kişiler Oracle, MS SQL, MySQL, PostgreSQL, SQLite, Microsoft SQL Server, SAP HANA, dBASE, MongoDB, FoxPro, IBM DB2 vb. veritabanı teknolojilerine hakim kişilerdir.

Full-Stack Developer / Tüm Yığın Geliştirici

Ülkemizde sayıları çok az olan geliştiricilerdir. Kelime manası olarak da anlaşıldığı gibi hemen hemen tüm yazılım dillerine hakim yazılımcılardır. Daha net bir tanım yapmak gerekirse, Front-end, Back-end ve Database teknolojilerini tam manasıyla kullanan ve bunlarla uygulama geliştiren kişilerdir. Front-end, Back-end ve Database Developer ünvanlı üç ayrı kişinin tek bir kişide toplandığını düşünün bir nevi voltran oluşturmak gibi düşünebiliriz. Teknoloji olarak; ASP, ASP.NET, MVC, C#, C++, ColdFusion, CGI, Erlang, with Linux, Java, Node.js, Perl, PHP, Python, Django, Ruby, Scala ve HTML5, CSS3, JSON, XML, AJAX, SASS, LESS, Stylus, JavaScript, jQuery, AngularJS, Node.js, Grunt, CoffeeScript Backbone, Ruby, Boilerplate, Bootstrap, SEO, SVN, SVG, CMS gibi teknolojilerin tümüne hakim olan ve kullanan kişilerdir.

JavaScript Developer / JavaScript Geliştirici

Bir diğer ülkemizde oluşmayan kavram da JavaScript Developer kavramıdır. Web teknolojilerinde standartları belirleyenlerden olan ve sertifika veren bir müessese olan Certified Internet Webmaster, CIW JavaScript Specialist şeklinde bir ihtisas çıkarmış olmasına karşın, daha yaygınlaşamamış bir kavramdır. Yurtdışında ise bu şekilde ayrı bir geliştirici vardır. En kaba haliyle izah gerekirse client side ve server side kullanılan tüm JavaScript kodlarını istendiğinde Native istendiğinde ise framework tabanlı yazabilecek geliştiricidir. JavaScript ile yapılmakta olan Front-end işlemleri ve Back-ned işlerini yapan ünvandır. Teknoloji ve framework olarak JavaScript, jQuery, Node.js, Backbone, Ember, Angular, Ruby, Knockout gibi hemen hemen tüm JavaScript ve JavaScript kütüphanelerini bilen ve uygulayan kişidir.

Java Developer / Java Geliştirici

Birçok daha önceki platformun geçişlerde seçenek ettiği Java platformunun geliştiricilerine verilen ünvandır. SOA, JAVA, JAVA IDE, J2EE, JSP, JBOSS, Oracle PL/SQL, CMMI, Spring Framework, Hibernate ORM Framework gibi teknolojilere hakim olan ve uygulamalarını bu teknolojiler ile geliştiren kişilerdir.

Mobile Developer / Mobil Geliştirici

Adı üzerinde geliştiricilerdir. Mobil cihazlar için uygulamalar yazan kişilere verilen ünvandır. Genellikle Front-end Developer kişiler bu ünvanla beraber anılır ve her iki platformda da bir geliştiricinin yazması beklenir. Ülkemizde Front-end & Mobile Developer ünvanlı bir çok kişi vardır. Mobile Developer ünvanlı kişiler, Objective C, Swift, Hybrid, HTML5, JavaScript, CSS3, iPhone & Android SDK, C#, Ionic Framewrok gibi teknolojileri kullanırlar.

Test Engineer / Test2 Mühendisi

Geliştiricilerin en sevdiği kişilerdir ? Şaka bir yana geliştiriciler ile en çok çalışan gruptur. Test2 mühendisi yazılmış olan bir kodu yada sayfayı, senaryolar oluştururak teferruatlı bir biçimde tüm ihtimalleri hesap ederek test2 eden kişidir. Test2 neticeninde karşılaşılan bir problem olduğunda adım adım meseleleri yazar ve geliştiriciye gönderir. Sonrasında geliştirici hataları giderir ve tekrar teste gönderir. Test2 bu sefer onay alırsa test2 mühendisi tarafından yayına alınabilir yada müşteriye iletilebilir. Sorumlulukları çok fazla olan test2 mühendisleri tüm yazılım sürecine hakim kişilerdir.

Release Manager / Yayınlama Yöneticisi

Genelde developerlardan seçilen yayınlama yöneticileri, testten gelen onaylanmış işi yayına alma görevini üstlenirler. Ülkemizde çok yaygın olmasada küçük büyük her işletmede olmazsa olmaz vaziyetindedirler. Canlıya alım işinde yalnızca kodu çıkmak değil bu arada sürümleme işlerinede bakarlar. Tüm sorumluluğun verildiği yayınlama yöneticilerinin bir hatası canlıda patlayan bir iş demektir ki bu hiçbir yazılım sürecinde istenmez.

Analist / Analyst

İş analisti ve teknik analist olarak iki tip analist uzmanı vardır. Yapılması istenen bir işin tüm ayrıntılarını not alan ve sonrasında geliştirici ile paylaşan kişidir. Tabi idareye bununla alakalı rapor verip, ihtiyaç duyulan vakiti alması şart olan, zamanlamaları yaparken hem iş birimi ile hemde geliştiricilerle toplantılar yapan kişidir. Ancak analist uzmanları, mesuliyet almak istemeyen insanlarla çalıştığında ve birazda yetersiz olduklarında sorunlar baş gösterebilir. Her türlü sual ve sorunla muhattap olurlar ve proje yöneticileri, yazılımcılar, testçiler hasılı süreçteki herkes bu kişileri arar ve aradıklarında genellikle sorunları bildirirler. Gün içerisinde bu sorunlarla uğraşırlar, iş biriminin telefonlarına ve toplantılarına katılırlar. Yöneticileri herhangi bir analizin yada işin vaziyetini sorduklarında tüm işleri takip eden analist uzmanı net bir cevaplamalıdır. Akşam olduğunda analizlerini yazmak için odaklanmaya çalışırlar fakat çoğu kez bu analizlerde pürüzler çıkar çünkü mutlaka ama mutlaka bir farklık istenir. Ülkemizde hiçbir iş ilk istendiği şekli ile kalamaz mutlaka ama mutlaka farklık istenir…

IT Technician or Network Specialist / BT Teknisyeni yada Ağ Uzmanı

Aslında yazılıma girmeyen bir alandır fakat yazılımcılarla çalıştıkları için belirtmekte yarar gördüm. Bu kişiler yazılımcının çalıştığı ortamlardan w,reless ağına kadar olan tüm altyapıdan mesul kişilerdir. Serverların kurulması sistemin çalışır hale getirilmesi ve kararlı çalışması gibi sorumlulukları vardır. Aynı zamanda TCP/IP protokollerini tertip ederler ve DNS ayarlarını yaparlar.

SEO Specialist / Arama Motoru Optimizasyonu Uzmanı

Search Engine Optimization yani arama motoru optimizasyonu konusunda tecrübeli kişilere verilen ünvandır. Ülkemizde ne yazık ki bu alanda henüz uzmanlıklar çok gelişmemiştir. Bu işlerde ya Front-end Developer tarafındadır yada Back-end Developer tarafındadır.

İlave etmek istediğiniz yada yanlış gördüğünüz kısımlar varsa lütfen yazın üzerinde tartışalım ve en doğru muhtevası burada oluşturalım.

Bir Frontendci

Frontendci.com, sektörde çalışan ve gelecekte bu sektörde çalışmak isteyen tüm frontend geliştiriciler için türkçe html, css ve javascript eğitim, anlatım kaynaklarını derlemek amacıyla kurulmuştur. Türkçe eğitim videoları, anlatımlar, makaleler ve sunumların toplandığı bir mecradır.

Tüm içerikleri göster

Yorum yap

Bir Cevap Yazın